ΟΙ ΟΜΟΡΦΕΣ ΕΞΑΔΕΛΦΕΣ ΤΩΝ...ΚΟΡΩΝ!
Το σπίτι με τις Καρυάτιδες...Αγίων Αωμάτων 45...
το...1954....
Η μαζική ανοικοδόμηση και η αντιπαροχή δεν έχουν ακόμη αρχίσει την έφοδό τους στην Αθήνα. Τα μικρά σπίτια με τις εσωτερικές αυλές και τα στενά μπαλκόνια δίνουν το χρώμα της γειτονιάς, όπου τα παιδιά παίζουν ανεμπόδιστα στους δρόμους «ρόδα» και «κότσια». Τα
μαγαζιά με τις ξύλινες πόρτες βγάζουν στο πεζοδρόμιο την πραμάτειά τους: ρύζι και φασόλια με την οκά, πράσινο σαπούνι αλλά και λευκά σεντόνια για την προίκα των κοριτσιών.
Από κάποια «κορίτσια» της Αθήνας γοητεύτηκε και ο γάλλος φωτο-γράφος Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν* στο πέρασμά του από την πρωτεύουσα, πριν ακόμα γίνει διάσημος. Από τις «Καρυάτιδες», που κοσμούν την πρόσοψη της κατοικίας της οδού Αγ. Ασωμάτων 45, ένα μικρό λαϊκό νεοκλασικό που ζήλεψε τη δόξα του Παρθενώνα και, μέσα από το φακό του Μπρεσόν, κέρδισε κι αυτό μια θέση στην αιω-νιότητα.
Ο Μπρεσόν στήνει το κάθετο πλάνο του με κέντρο το ετοιμόρροπο σπίτι και ο μαγικός φακός του σταματάει το χρόνο επιτυγχάνοντας τηναρμονία της αντίθεσης. Οι δύο κόρες, με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος και φθαρμένες τις πτυχές από τους χιτώνες τους, μοιάζουν
να προσπαθούν να συγκρατήσουν τη μισογκρεμισμένη οροφή. Από κάτω, μπροστά από το ισόγειο κουρείο του Παν. Κριτικάκου, περνούν ανυποψίαστες με συγχρονισμένο βήμα δύο ηλικιωμένες γυναίκες, συμβάλλοντας στην αντιδιαστολή της εικόνας: Η λευκή ομορφιά
των «Καρυάτιδων» και οι μαυροφορεμένες γυναίκες. Η νιότη και το γήρας. Η φθορά και η αθανασία. Το χθες και το σήμερα...
Η σχέση του ανθρώπου με τον τόπο του, η γεωμετρία, η αρμονία, η τρυφερότητα, η συγκίνηση και το χιούμορ, όλα τα χαρίσματα του Μπρεσόν που έχουν εξυμνήσει οι ειδικοί, κατατάσσοντάς τον στους κορυφαίους φωτογράφους του 20ού αιώνα, φαίνεται να έχουν απο-τυπωθεί σε αυτήν τη μαυρόασπρη εικόνα.
Σήμερα....
Οι «Καρυάτιδες» δείχνουν πιο νέες από ποτέ. Το κτίριο, που ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού, σώθηκε από κατάρρευση όταν ανακηρύ-χθηκε διατηρητέο το 1989, ενώ 10 χρόνια αργότερα ανακαινίστηκε με την επίβλεψη του αρχιτεκτονικού γραφείου του Στέφανου Πάντου-Κίκκου.
Η...ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΗ ΚΟΡΗ!....
ΟΙ ΟΜΟΡΦΕΣ ΚΟΡΕΣ ΤΩΝ ...ΑΘΗΝΩΝ!
Το όνομά της είναι ασυνήθιστο, αλλ’ αυτό δεν το εμπόδισε ν’ αντέξει τόσους αιώνες. Τη δημιούργησε, εκείνη και τις αδερφές της, από πεντελικό μάρμαρο, ο Αλκαμένης, λένε κάποιοι, ο Καλλίμαχος κάποιοι άλλοι.
Οι έξι αδερφές γεννήθηκαν όταν φτιάχτηκε στηνΑκρόπολη το σπίτι τους, ιωνικού ρυθμού, το Ερέχθειον. Αρχισε να χτίζεται το 421 π.Χ.,εποχή ειρήνης για την Αθήνα, αλλά η μοίρα του ακολουθούσε τη μοίρα της πόλης. Οι εργασίες σταμάτησαν μάλλον μετά την τραγική για τους Αθηναίους σικελική εκστρατεία το 413 π.Χ.και ξανάρχισαν το 409 π.Χ., μετά τις νέες νίκες της πόλης, που αναπτέρωσαν το ηθικό της. Μάλιστα εκεί φυλασσόταν και το ξόανο της Αθηνάς, στο οποίο οι Αρρηφόροι εναπέθεταν το ύφασμα που ύφαιναν για τη γιορτή των Παναθηναίων.
Οι πέντε Κόρες, όπως τις ονόμαζαν, περνούσαν τον καιρό τους στο νότιο μπαλκόνι, την πρόστασιν. Στήριζαν την οροφή με το κεφάλι τους, πράγμα πολύ βολικό, γιατί τους επέτρεπε να κοιτούν τον Παρθενώνα και πιο πίσω την Αθήνα, μια πόλη που τότε σ’ άρεσε να ατενίζεις. Καρυάτιδες τις ονόμασαν πολύ αργότερα. Ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιτρούβιος είπε ότι οι γιαγιάδες τους ήταν οι γυναίκες των λακωνικών Καρυών που μήδισαν στους Περσικούς Πολέμους, αλλά μπορεί να είναι και οι λακώνισσες παρθένες χορεύτριες που χόρευαν προς τιμήν της Καρυάτιδας Αρτέμιδος. Η αλήθεια χάνεται στον χρόνο, η ομορφιά τους όμως στέκει πάνω από αυτόν.
Οι Καρυάτιδες περιφρονούν την ανορεξική εποχή μας. Είναι στιβαρές και την ίδια στιγμή αέρινες. Μοιάζουν, μα κάθε μία είναι μοναδική. Το σώμα διαγράφεται και αναπνέει κάτω από τον δωρικό πτυχωτό πέπλο, μαγνητίζοντας με εκείνο το αόριστο παιχνίδι του κρυφού και του φανερού, ανάμεσα στους γυμνούς ώμους και το χυμώδες κορμί. Τα μαλλιά είναι μακριά, χαλαρά δεμένα πίσω. Μέχρι και μάθημα ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ έγινε η κόμμωση, που είναι διαφορετική για καθεμιά τους και στηρίζει καλύτερα τον λαιμό τους.
Οι ευτυχισμένες μέρες κάποτε τελείωσαν. Το Ερέχθειο κάηκε, βομβαρδίστηκε, έγινε εκκλησία στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, παλάτι στη Φραγκοκρατία, κατάλυμα για το χαρέμι του τούρκου φρούραρχου στην Τουρκοκρατία. Το 1827, στην πολιορκία της Αθήνας από τον Κιουταχή, μία Καρυάτιδα διαμελίστηκε κατά τον βομβαρδισμό. Και λίγα χρόνια αργότερα ο λόρδος Ελγιν άρπαξε άλλη μία και την πήγε στο Λονδίνο. Δεν ξαναγύρισε. Εδώ και κάμποσα χρόνια η πολιτεία λέει και ξαναλέει ότι θα κοιτάξει να τη φέρει πίσω. Κάποτε φάνηκε ότι το πίστεψε, έτσι το πίστεψαν και άλλοι. Τελευταία, όμως, φαίνεται ότι κανείς δεν προσπαθεί. Κι αυτή δεν είναι η μόνη από τις σύγχρονες περιπέτειες του Ερεχθείου.
Το 1975, το αρχοντικό έπρεπε να αναστηλωθεί. Μάλιστα είναι το πρώτο από τα μνημεία της Ακρόπολης που αποκαταστάθηκε. Αλλά και οι πέντε Κόρες δεν μπορούσαν ν’ αντέξουν την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ετσι τις πήγαν στο μουσείο και τις απομόνωσαν σε ένα γυάλινο δωμάτιο με άζωτο για να σωθούν. Ηταν και η τελευταία φορά που στάθηκαν στο μπαλκόνι τους. Τριάντα δύο χρόνια ασφυκτιούσαν στο μουσείο. Και το 2007 τις έβγαλαν για να τις πάνε σε άλλο, μεγαλύτερο και ωραιότερο, το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Για το καλωσόρισμα φόρεσαν σε μια το χαμένο της σανδάλι. Λίγες ημέρες μετά έφτασαν και οι άλλες και τις τοποθέτησαν πάλι σε ένα μπαλκόνι. Ακόμα και τη διαμελισμένη, γιατί οι αρχαιολόγοι στο μεταξύ βρήκαν τα κομμάτια της. Μόνο η ξενιτεμένη λείπει.
Εδώ μοιάζουν αρχόντισσες και πάλι, αλλ’ ας μην το σκαλίσουμε πολύ, γιατί ακούγονται πολλά για το καινούριο σπίτι τους. Ερχονται πολλοί να το θαυμάσουν, αλλ’ ακόμα δεν έχει διευθυντή, ούτε και οργανισμό να λειτουργήσει. Είναι μεν έτοιμος από το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά καθυστερεί στο υπουργείο Εσωτερικών, επομένως, πέρα από αποσπασμένους και συμβασιούχους, το μουσείο δεν έχει μόνιμους υπαλλήλους και λέγεται επίσης ότι έχει μάλλον πολλά χρέη. Ο πρόεδρος του, βέβαια,Δημ. Παντερμαλής, επιμένει ότι υπό διαπραγμάτευση είναι 4 εκατ. ευρώ μεταξύ του Οργανισμού Ανέγερσης Νέου Μουσείου και της κατασκευάστριας εταιρείας και διαβεβαιώνει ότι το ίδιο το μουσείο χρέη δεν έχει.
Τώρα, πάντως, τις Καρυάτιδες τις περιποιούνται με ειδικά μηχανήματα και τη μέθοδο λέιζερ. Η λευκή πεντελική επιδερμίδα καθαρίζεται πόντο πόντο από τα στρώματα της αιθάλης που άφησε η ρύπανση. Η ντελικάτη ομορφιά τους θέλει χέρια καλλιτέχνη να κρατήσουν τη λεπτή λαβίδα πάνω στο δέρμα τους. Και αφού αφαιρεθεί η αιθάλη τότε θα αποκαλυφθούν και τυχόν άλλα προβλήματα της επιφάνειας του μαρμάρου. Πόσο θα διαρκέσει η φροντίδα θα το δούμε αφού τελειώσει η πρώτη Καρυάτιδα και έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά της που τώρα κρύβονται πίσω από τα κατάλοιπα της ρύπανσης. Ετσι κάθε πόντος πάνω τους θα είναι και ένα ακόμα βήμα στην έρευνα για τη τεκμηρίωσή τους. Ολα αυτά γίνονται μπροστά στα μάτια των θαυμαστών τους, γιατί ποια ομορφιά παραμένει ανεξίτηλη όταν δεν θαυμάζεται;
Ομως αξίζει να κάνεις μια βόλτα και από την οδό Ασωμάτων 45. Εκεί υπάρχει ένα καλοσυντηρημένο, λαϊκό, νεοκλασικό σπίτι, όπου ζουν ακόμα δύο ξαδέρφες τους. Πολύ νεότερες και λίγο λαϊκές, μα όμορφες κι αυτές, περνάνε τον καιρό τους στηρίζοντας τη δική τους οροφή. Κάποτε πέρασαν από κάτω δύο γυναίκες μαυροντυμένες. Έτυχε να είναι εκεί ένας μαέστρος της ανθρώπινης στιγμής, ο Ανρί Καρτιέ- Μπρεσόν, και τις απαθανάτισε με τη φωτογραφική του μηχανή. [Δήμητρα Μύριλλα, Ελευθεροτυπία]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου